Sąd Najwyższy w uchwale z 7.05.2021 r w sprawie III CZP 6/21 przyjął, że skutki związane ze stwierdzeniem nieważności niedozwolonego postanowienia umownego (art. 385 § 1 KC) pozostają zawieszone do chwili złożenia przez konsumenta oświadczenia, w którym stwierdzi, po pierwsze, że nie wyraża zgody na utrzymanie tego warunku w mocy, po drugie, że jest świadomy z jednej strony, że nieważność owego warunku powoduje stwierdzenie nieważności tej umowy, a z drugiej strony – skutków tego stwierdzenia nieważności oraz po trzecie, że wyraża zgodę na stwierdzenie nieważności tej umowy.
Opisana wyżej koncepcja tzw. „bezskuteczności zawieszonej” zakładała, że dopóki konsument nie złoży stosownego oświadczenia i nie potwierdzi, że zgadza się na utrzymanie niedozwolonego postanowienia umowy, żadna z jej stron nie może skutecznie domagać się spełnienia świadczenia wynikającego z umowy ani zwrotu świadczenia spełnionego na podstawie nieuczciwego warunku umownego.
W konsekwencji niektóre sądy przyjmowały, że dopóki konsument nie złoży stosownego oświadczenia, wierzytelność konsumenta nie jest wymagalna i w konsekwencji - nie biegną odsetki za opóźnienie należne konsumentowi. Dochodziło również do sytuacji, w której poszczególne sądy żądały składania oświadczeń ściśle określonej treści, która nie była jednolita w poszczególnych sądach.
Powołując się w dużej mierze na argumenty wyrażone uzasadnieniu wyroku TSUE z 7.12.2023 w sprawie C-140/22, Trybunał orzekł, iż:
Artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że: w kontekście stwierdzenia nieważności w całości zawartej z konsumentem przez instytucję bankową umowy kredytu na zakup nieruchomości ze względu na to, że umowa ta zawiera nieuczciwy warunek, bez którego nie może ona dalej obowiązywać, przepisy te stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą skutki prawne wiążące się ze stwierdzeniem nieważności owej umowy w całości są uzależnione od spełnienia przez tego konsumenta warunku zawieszającego, by ów konsument przed sądem krajowym złożył oświadczenie, w drodze którego wskaże, po pierwsze, że nie wyraża zgody na utrzymanie w mocy tego warunku, po drugie, że jest świadomy, z jednej strony, iż nieważność wspomnianego warunku pociąga za sobą stwierdzenie nieważności umowy kredytu na zakup nieruchomości, a z drugiej strony – skutków tego stwierdzenia nieważności, oraz po trzecie, że wyraża zgodę na stwierdzenie nieważności tej umowy.
Pełna treść postanowienia: C-348/23